جداشدگی شبکیه یا شبکیه جدا شده یک نوع بیماری جدی مربوط به چشم محسوب می شود که در آن یک لایه نازک از بافت پشت چشم از حالت طبیعی خود خارج می شود. از نشانه های این بیماری به تغییرات ناگهانی از جمله چشمک زدن و تاریک شدن دید می توان اشاره کرد. جدایی شبکیه موجب جدا شدن لایه حساس شبکیه از لایه پوششی آن می شود که طی آن میدان دید فرد اختلال پیدا کرده و با کاهش شدید بینایی مواجه می شود؛ از همین رو اگر سریعا درمان آغاز نشود فرد بینایی خود را از دست خواهد داد. در این مقاله از سایت دکتر پریسا حمامی قرار است درباره جداشدگی شبکیه بحث کنیم.
منظور از جداشدگی شبکیه چیست؟
شبکیه جدا شده نوعی بیماری مربوط به چشم است که بینایی را تحت تاثیر قرار می دهد و اگر به موقع درمان نشود فرد بینایی خود را از دست خواهد داد. جداشدگی شبکیه زمانی اتفاق می افتد که شبکیه از حالت طبیعی و درست خود خارج می شود. هنگامی که بافت پشت پرده شبکیه جدا شود شخص اجسام را تار می بیند. شبکیه وظیفه دارد با منعکس کردن نورسیگنال هایی به مغز ارسال کند تا ما بتوانیم ببینیم؛ اما با جدا شدن بافت ها، شبکیه دیگر قادر نخواهد نور را دریافت کند به خاطر همین عملکرد چشم مختل شده و فرد به کوری دائمی مبتلا می شود. در صورتی که سریعا اقدام به درمان جداشدگی شبکیه کنید تا حدودی می توانید بینایی تان را حفظ کنید.
علت جداشدگی شبکیه چیست؟
رگماتوژن شبکیه، قند خون و اگزوداتیو (ترشحات) شبکیه از جمله عواملی هستند که منجر به جدایی شبکیه چشم می شود. در ادامه درباره هر کدام از این علل به طور خلاصه صحبت می کنیم:
رگماتوژن شبکیه
رگماتوژن شایع ترین علت جداشدگی شبکیه به شمار می آید که در آن شبکیه سوراخ یا پاره شده و مایعات زیر شبکیه جمع می شوند. با جمع شدن مایعات زیر شبکیه بافت های پشتی شبکیه شروع به جدا شدن می کنند که نتیجه آن قطع شدن ارتباط با شبکیه است، یعنی خون رسانی و اکسیژن رسانی با مشکل مواجه شده و شخص بینایی خود را از دست خواهد داد. افزایش سن و پیری یکی از دلایل رگماتوژن است؛ زیرا با افزایش سن ماده ژل مانند که همان زجاجیه نام دارد در داخل چشم جمع شده و قوام خود را از دست می دهد. با اینکه زجاجیه جدا از سطح شبکیه قرار دارد اما کاهش قوام زجاجیه عوارضی در پی دارد که یکی از عوارض جانبی آن پارگی شبکیه است. اگر این عارضه به موقع درمان نشود مایع زجاجیه به داخل شبکیه راه پیدا کرده و منجر به جدایی شبکیه خواهد شد.
قند خون
اسکار یا بافت زخم حاصل از بیماری دیابت روی شبکیه رشد کرده و موجب دور شدن شبکیه از بخش های پشتی چشم می شود. افزایش قند خون به عروق خونی آسیب می رساند و منجر به ایجاد زخم روی شبکیه می شود که نتیجه آن جدایی شبکیه است.
اگزوداتیو
در این نوع جداشدگی شبکیه هیچ گونه پارگی رخ نمی دهد و مایعات پشت شبکیه جمع می شوند. با جمع شدن مایعات شبکیه چشم را از خود دور می کند که علت اصلی آن دژنراسیون ماکولا وابسته به افزایش سن، آسیب به چشم، التهاب و تومورهای چشمی است.
عوامل خطر جداشدگی شبکیه
عواملی زیادی منجر به جدایی شبکیه می شود ولی برخی از عوامل هستند که خطر ایجاد جداشدگی شبکیه را افزایش می دهند. این عوامل عبارتند از:
- نزدیک بینی بیش از حد یا همان میوپیا
- ژنتیک و سابقه خانوادگی
- آسیب دیدگی یا ضربه دیدن چشم در گذشته
- انجام عمل جراحی چشم در گذشته مثل آب مروارید
- بیماری یا اختلالات چشمی مثل یوئیت یا نازک شدن شبکیه محیطی
- بالا رفتن سن
- جدا شدن شبکیه قبلی
- بیماری هایی مثل دیابت
علائم و نشانه های جدایی شبکیه چشم
بیشتر افراد با وجود اینکه به جداشدگی شبکیه مبتلا هستند هیچ گونه علائمی مشاهده نمی کنند؛ زیرا شدت جداشدگی تعیین می کند که افراد بتوانند علائم آن را ببینند. در صورتی که قسمت بزرگی از شبکیه جدا شود علائم زیر را که به طور ناگهانی اتفاق می افتد تجربه خواهید کرد:
- دیدن چشمک های نور
- تیرگی دید محیطی (دید کنار)
- تیرگی یا سایه پوشاندن بخشی از بینایی
- مشاهده شناورها، لک، نخ، نقاط تیره رنگ، خطوط ناهموار که از جلوی چشم عبور می کند
چگونه از جداشدگی شبکیه جلوگیری کنیم؟
نمی توان از جداشدگی شبکیه چشم جلوگیری کرد اما با انجام راه های زیر تا حدودی می توانید ابتلا به جدایی شبکیه را کاهش دهید:
- اگر دچار نزدیک بینی هستید هر چند وقت یکبار به پزشک مراجعه کنید تا از سلامت چشمان تان مطمئن شوید.
- هنگام ورزش یا انجام فعالیت های خطرناک از عینک ایمنی یا محافظ برای چشم ها استفاده کنید.
- اگر علائم جداشدگی شبکیه چشم که در بالا نیز توضیح دادیم مشاهده کردید حتما به چشم پزشک مراجعه کنید تا روش های درمانی مورد نیاز اعمال شود.
درمان پارگی شبکیه چشم به چه صورت است؟
درمان پارگی شبکیه به نوع جدا شدن بستگی دارد اگر پارگی هنوز آنقدر شدید نیست که جدایی شبکیه رخ دهد با استفاده از لیزر و کرایوپکسی می توان اقدام به درمان کرد. در لیزدرمانی اطراف پارگی سوختگی های کوچکی ایجاد می شود که بافت حاصل از آن از جمع شدن مایعات در زیر شبکیه جلوگیری می کند. در کرایوپکسی همچون لیزر درمانی سوختگی های کوچکی اطراف پارگی شبکیه ایجاد می شود که منجر به نزدیکی لایه عصبی چشم و لایه های پایینی می شود. اگر پارگی شدید باشد از روش درمانی ویترکتومی یا تخلیه و جایگزینی مایعات در چشم استفاده می شود. در این روش درمانی مایع زجاجیه اطراف شبکیه را خارج می کنند و به جای آن روغن، گاز یا روغن سیلیکون تزریق می کنند تا به صاف شدن شبکیه چشم کمک کند.
مراجعه به پزشک
زمانی که علائم و نشانه هایی همچون تاری دید، دیدن چشمک های نوری، تیرگی دید محیطی و … مشاهده کردید فورا به چشم پزشک مراجعه کنید. شما می توانید برای دریافت مشاوره و درمان بیماری های مربوط به چشم به مطب خانم دکتر پریسا حمامی جراح و متخصص چشم که در این زمینه ۱۵ سال سابقه فعالیت دارند مراجعه کنید. پزشک متخصص در این زمینه پس از انجام آزمایش روش های درمانی را شروع خواهد کرد تا هر چه سریع تر بهبودی حاصل شود. برای دریافت نوبت ویزیت حضوری با شماره هایی که در سایت قرار دارد تماس حاصل کنید.
