خشکی چشم چیست

خشکی چشم چیست؟

تجربه خشکی چشم برای اکثر ما آشنا است. این وضعیت به وقوع می پیوندد زمانی که تولید اشک به میزان کافی صورت نمی گیرد تا چشمان خوبی خیس بمانند، یا اگر چربی و آلودگی جلوی غده اشکی را مانع از عملکرد صحیح کند. این موضوع می تواند علاوه بر ایجاد حس ناراحتی، در برخی موارد باعث مشکلات بینایی نیز گردد.
تشخیص خشکی چشم باید توسط متخصص چشم و چشم پزشک صورت گیرد. چشم پزشک ممکن است با اندازه گیری میزان اشک، بررسی میزان ترشح و دلایل ممکن این خشکی، به تشخیص دقیق بپردازد و سپس بر اساس آن، درمانی مناسب را پیشنهاد نماید. در این مقاله، ما به بررسی چند عامل موثر در ایجاد خشکی چشم و عوارض آن می پردازیم.

خشکی چشم به چه حالتی گفته می شود؟

خشکی چشم یا سندروم خشکی چشم (Dry Eye Syndrome) یکی از نوع های بیماری چشم است که ممکن است در هر دو دوره کودکی و بزرگسالی ایجاد شود. این وضعیت به وقوع می پیوندد زمانی که اشک به سرعت تبخیر می شود یا غده های چشمی به اندازه کافی اشک تولید نمی کنند. خشکی چشم می تواند یک یا هر دو چشم را درگیر کند و در صورت عدم مداخله، ممکن است منجر به عفونت گردد. در زمینه پزشکی، اصطلاح هایی مانند کراتیت سیکا (Keratitis sicca) و کراتوکانجانکتیویتیس سیکا (Keratoconjunctivitis sicca) نیز برای توصیف خشکی چشم به کار می روند.
این سندرم می تواند در هر سنی اتفاق بیافتد و حتی در افرادی که از نظر سایر بیماری ها سالم هستند، قابل توجه باشد. با این حال، در سنین بالاتر که تولید اشک کاهش یافته و نیز در خانم ها نسبت به آقایان، شایع تر است. همچنین، در مناطقی که سوء تغذیه و کمبود ویتامین A اتفاق می افتد، خشکی چشم بیشتر دیده می شود.

خشکی چشم چطور بوجود می آید؟

چشم ها به طور مداوم اشک تولید می کنند تا دائماً با یک لایه از مایع، که به آن صفحه ی اشکی معروف است، پوشیده شوند. این لایه از خشکی چشم جلوگیری کرده و برای دید واضح بسیار حائز اهمیت است. اگر غدد اشکی کمتر اشک تولید کنند، صفحه ی اشکی ناپایدار می شود و این ممکن است باعث ایجاد نقاط خشک در سطح چشم گردد.
اشک از ترکیباتی مانند آب، چربی، پروتئین، الکترولیت ها، و موادی برای مبارزه با باکتری ها و فاکتورهای رشد تشکیل شده است. این ترکیب مخلوط می تواند سطح چشم ها را تمیز و صاف نگه دارد تا انسان ها به طور مناسب بتوانند ببینند. خشکی چشم ممکن است ناشی از عدم تطابق در ترکیب اشک و به هنگامی که تبخیر آن به سرعت رخ می دهد یا تولید ناکافی اشک باشد. عوامل دیگری مانند مشکلات پلک چشم، مصرف داروها، و تأثیرات فاکتورهای محیطی نیز ممکن است به خشکی چشم منجر شوند.

نشانه های خشکی چشم

بیماران مبتلا به سندروم خشکی چشم ممکن است علائم گوناگونی را تجربه کنند که شامل موارد زیر می شود:
• احساس سوزش، خشکی، و وجود شن و زخم در چشم
• وجود مواد چسبناک داخل یا اطراف چشم
• حساسیت چشم به دود یا باد
• قرمزی چشم
• دشواری در باز نگه داشتن چشم
• خستگی چشم بعد از حتی مطالعه ی کوتاه مدت
• تاری دید، به خصوص در انتهای روز
• حساسیت به نور
• ناراحتی هنگام استفاده از لنز
• دوبینی
• درد چشم (که ممکن است نشانه بیماری هایی مانند میگرن یا استرس از خواندن طولانی باشد)
• چسبیدن پلک ها به هم هنگام بیدار شدن.
این علائم نشانگر وضعیت ناشایستگی در لایه اشکی چشم و نیاز به درمان و مراقبت های خاص هستند. در صورت تجربه هر یک از این علائم، مراجعه به چشم پزشک توصیه می شود تا تشخیص دقیق گرفته شود و درمان مناسب به انجام برسد.

شایع ترین علت های خشکی چشم

شایع ترین علت های خشکی چشم شامل موارد زیر می شوند که در صورت مشاهده آن ها باید به سراغ درمانشان رفت:

عدم تناسب در مخلوط اشک

• لایه سطحی (چربی): اختلال در میزان چربی می تواند باعث تبخیر سریع تر اشک شود. عفونت در لبه های پلک نیز می تواند به بلفاریت (التهاب لبه پلک) منجر شده و مانع از ترشح چربی شود.
• لایه میانی (آب): اختلال در این لایه می تواند باعث ناپایداری صفحه اشکی و ترشحات چسبناک شود.
• لایه زیرین (موکوس): اختلال در این لایه می تواند لکه های خشکی روی قرنیه ایجاد کند.

کاهش تولید اشک

• سن: با افزایش سن، تولید اشک کاهش می یابد.
• یائسگی: کاهش تولید اشک معمولاً در زنان پس از یائسگی اتفاق می افتد.
• بیماری ها: بیماری های خودایمنی، مانند سندرم شوگرن یا آرتریت روماتوئید، می توانند به خشکی چشم منجر شوند.

مشکلات پلک چشم

• اختلالاتی مانند اکتروپیون یا انتروپیون می توانند در حرکات پلک زدن اختلال ایجاد کنند.
داروهای ایجادکننده خشکی چشم
• برخی داروها مانند دیورتیک ها، ACEI، ضدحساسیت ها، ضداحتقان ها، مهارکننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین، برخی قرص های خواب آور و دیگران می توانند خشکی چشم را افزایش دهند.

عوامل محیطی

• فاکتورهای آب و هوایی شامل آب و هوای خشک، خورشید، باد، ارتفاع بالا، سیگار کشیدن و استفاده از لنزهای تماسی نیز می توانند به خشکی چشم ارتباط داشته باشند.

استفاده زیاد از چشم ها

• استفاده از مانیتور کامپیوتر، خواندن یا رانندگی ممکن است باعث کاهش سرعت پلک زدن و خشک شدن چشم گردد.
بیماری های زمینه ای
• بیماری هایی نظیر زونا، فلج بل، لنفوم چشم و سندروم شوگرن ممکن است با خشکی چشم همراه باشند.

کرونا و خشکی چشم

• استفاده از ماسک های بهداشتی (MADE) نیز می تواند باعث خشکی چشم شود.
• برای تشخیص دقیق و درمان خشکی چشم، مشاوره با چشم پزشک توصیه می شود.

بهترین دکتر درمان خشکی چشم

هرگونه تاخیر در مراجعه به پزشک می تواند پروسه عمل درمان خشکی چشم شما را سخت تر کند. قطعا داشتن یک پزشک و جراح با تجربه در زمینه عمل مختلف چشمی می تواند خیال شما را بابت کیفیت عمل و همچنین نتیجه آن راحت کند. شما برای مشاوره در زمینه درمان خشکی چشم می توانید به دکتر پریسا حمامی متخصص چشم مراجعه کنید. ایشان با بهره گرفتن از جدیدترین متدهای روز دنیا این عمل ها را برای بیماران خود انجام می دهند. در صورت داشتن هرگونه سوال در ارتباط با خشکی چشم می توانید از ایشان مشاوره بخواهید و مطمئن شوید که کاندید مناسبی برای فرآیندهای درمانی هستید یا خیر.