رتینوبلاستوما و درمان آن

رتینوبلاستوما و درمان آن

رتینوبلاستوما، توموری نادر و تهاجمی است که از سلول های شبکیه چشم،  لایه حساس به نور در پشت چشم، منشاء می گیرد. این بیماری بیشتر در کودکان خردسال، به خصوص زیر سن پنج سالگی، رخ می دهد و اگر به موقع تشخیص و درمان نشود، می تواند منجر به نابینایی و حتی مرگ شود. علت دقیق رتینوبلاستوما هنوز ناشناخته است، اما  به نظر می رسد ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آن نقش داشته باشند. خوشبختانه، با پیشرفت های چشمگیر در روش های تشخیصی و درمانی، نرخ بقای کودکان مبتلا به رتینوبلاستوما به طور قابل توجهی افزایش یافته است. در این مقاله، به بررسی ابعاد مختلف رتینوبلاستوما، از جمله علائم، علل، روش های تشخیص، درمان های مختلف و معرفی بهترین پزشک برای پروسه درمان آن می پردازیم.

رتینوبلاستوما چیست؟

رتینوبلاستوما (retinoblastoma) که به آن گلیومای شبکیه ای (Glioma Retinae) نیز گفته می شود، نوعی نادر از سرطان چشم است که عمدتاً کودکان زیر پنج سال را تحت تأثیر قرار می دهد. این بیماری در سلول های شبکیه چشم که مسئول تشخیص نور و ارسال تصاویر به مغز هستند، آغاز می شود. اگر رتینوبلاستوما به موقع تشخیص داده نشود و پیشرفت کند، ممکن است هر دو چشم را درگیر کند و به بینایی کودک آسیب جدی وارد کند. سفید شدن مردمک چشم یکی از نخستین و بارزترین نشانه های این نوع سرطان چشم است که والدین باید به آن توجه ویژه ای داشته باشند. سایر علائم ممکن است شامل کاهش دید، قرمزی و تورم چشم باشند. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می تواند به میزان زیادی شانس بهبودی را افزایش دهد و از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.

انواع سرطان رتینوبلاستوما

رتینوبلاستوما می تواند به دو صورت ارثی و غیر ارثی بروز کند. یک سوم موارد رتینوبلاستوما از طریق ژنتیکی و ارثی منتقل می شوند، در حالی که دو سوم دیگر مبتلایان به این نوع سرطان، غیر ارثی هستند و این بیماری به نسل بعدی منتقل نمی شود.  شبکیه دارای سلول هایی است که در برابر تومورها مقاومت می کنند و وظیفه حفاظت از چشم را بر عهده دارند، اما جهش در این سلول ها می تواند این قابلیت محافظتی را از بین ببرد. این جهش ها مانع از ترمیم سلول های آسیب دیده می شوند و باعث تجمع سلول های مرده در شبکیه و ایجاد تومور می گردند. گسترش سلول های سرطانی از چشم به سایر بخش ها می تواند آسیب جدی به چشم وارد کند و حتی مغز یا ستون فقرات را نیز درگیر کند. عوامل ژنتیکی و ارثی علت اصلی جهش های سلولی در رتینوبلاستوما هستند. در بیش از ۵۰ درصد موارد، علل غیر ارثی یا اسپورادیک عامل ابتلا به این سرطان هستند. در رتینوبلاستومای غیر ارثی، معمولاً یک چشم درگیر می شود، هرچند احتمال ابتلای هر دو چشم نیز وجود دارد. همچنین، در صورت پیشرفت بیماری، غده پینه آل نیز ممکن است درگیر سرطان شود.

علائم رتینوبلاستوما

علائم رتینوبلاستوما معمولاً با ایجاد نقطه سفید در مردمک، که به آن “رفلکس چشم گربه” یا لوکوکوریا معروف است، قابل تشخیص است. چشم کودکان مبتلا به این تومور در عکس هایی که با فلاش یا در نور کم گرفته می شوند، به صورت سفید یا صورتی نمایان می شود. علاوه بر این علامت مشخص، علائم دیگری نیز ممکن است نشانگر وجود این بیماری باشند، از جمله:

• درد یا قرمزی چشم ها
• تنبلی چشم
• انحراف بینایی (لوچ شدن)
• عفونت اطراف چشم
• کاهش دید
• بزرگ تر شدن یکی از چشم ها نسبت به دیگری
• تغییر رنگ چشم
• مردمک ابری

علت بیماری رتینوبلاستوما

علت دقیق بسیاری از بیماری های روماتیسمی، همچنان در هاله ای از ابهام باقی مانده و دانشمندان هنوز در تلاش برای کشف رازهای این بیماری ها هستند. با این حال، در مورد برخی از انواع روماتیسم، شواهدی وجود دارد که نشان می دهد ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی در بروز و پیشرفت این بیماری ها نقش دارند.

نقش ژنتیک:

• سابقه خانوادگی: اگر سابقه ابتلا به بیماری های روماتیسمی در خانواده شما وجود داشته باشد، احتمال ابتلای شما نیز به این بیماری ها افزایش می یابد. این امر نشان می دهد که ممکن است ژن هایی در ابتلا به این بیماری ها نقش داشته باشند.
• استعداد ژنتیکی: برخی افراد به طور طبیعی مستعد ابتلا به بیماری های خودایمنی، مانند روماتیسم، هستند. این استعداد ژنتیکی می تواند به دلیل وجود نقص یا جهش در ژن های خاصی باشد که سیستم ایمنی بدن را تنظیم می کنند.

عوامل محیطی:

• سبک زندگی ناسالم: عواملی مانند کم تحرکی، چاقی و سیگار کشیدن می توانند خطر ابتلا به برخی از بیماری های روماتیسمی را افزایش دهند.
• عفونت: برخی از عفونت ها، مانند عفونت استرپتوکوکی، می توانند با ایجاد واکنش خودایمنی در بدن، منجر به روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) شوند.
• آسیب به مفاصل: آسیب قبلی به مفاصل می تواند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهد.
• عوامل محرک محیطی: برخی از مواد، مانند گرد و غبار، مواد شیمیایی و دود، می توانند باعث التهاب مفاصل در افراد مبتلا به بیماری های روماتیسمی شوند.

درمان قطعی رتینوبلاستوما

درمان رتینوبلاستوما، نوعی سرطان نادر چشم که بیشتر در کودکان رخ می دهد، به طور مستقیم به اندازه و محل تومور و همچنین سن و سلامت کلی بیمار بستگی دارد. هدف از درمان، از بین بردن کامل سلول های سرطانی با حفظ بینایی و سلامت چشم بیمار تا حد امکان است.

درمان های موضعی: در مواردی که تومورها کوچک و در مراحل اولیه بیماری هستند،  معمولاً درمان های موضعی به کار گرفته می شوند. این روش ها شامل:

• کرایوتراپی (سرما درمانی): در این روش، تومور با استفاده از نیتروژن مایع منجمد و از بین برده می شود.
• ترموتراپی (گرما درمانی): در این روش، از امواج رادیویی یا لیزر برای گرم کردن و از بین بردن تومور استفاده می شود.
• لیزر درمانی: در این روش، از لیزرهای پرقدرت برای سوزاندن و از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود.

درمان های سیستمیک: در مواردی که تومورها بزرگ تر هستند یا به سایر قسمت های چشم سرایت کرده اند، از درمان های سیستمیک استفاده می شود. این روش ها شامل:

• پرتودرمانی: در این روش، از پرتوهای پرانرژی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. پرتودرمانی می تواند به صورت خارجی (از طریق دستگاه) یا داخلی (با کاشتن دانه های رادیواکتیو در چشم) انجام شود.
• شیمی درمانی: در این روش، از داروهای شیمیایی برای از بین بردن سلول های سرطانی در سراسر بدن استفاده می شود. شیمی درمانی ممکن است به صورت تزریقی یا خوراکی انجام شود.
• جراحی: در برخی موارد، ممکن است لازم باشد تومور به طور جراحی برداشته شود. این روش بیشتر در مواردی که تومور بسیار بزرگ است یا به سایر قسمت های چشم سرایت کرده است، به کار گرفته می شود. در موارد پیشرفته، ممکن است لازم باشد کل چشم برای جلوگیری از گسترش سرطان برداشته شود.

ترکیب روش های درمانی: در بسیاری از موارد، از ترکیبی از روش های درمانی برای درمان رتینوبلاستوما استفاده می شود. به عنوان مثال، ممکن است از لیزر درمانی برای از بین بردن تومورهای کوچک و از شیمی درمانی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده استفاده شود.

معرفی بهترین پزشک برای درمان سرطان های چشمی

با توجه به اهمیت ویژه سلامت چشمان، انتخاب بهترین پزشک برای درمان سرطان های چشمی امری اساسی است. دکتر پریسا حمامی، یک متخصص چشم با سابقه و تجربه، یکی از بهترین گزینه ها برای مراجعه و درمان است. ایشان با بهره گیری از آخرین تکنولوژی ها و روش های پزشکی، مشکلات چشمی را با دقت و حرفه ای درمان می کنند. به علاوه، ایشان از نگرش انسان مدارانه و ارتباط موثر با بیماران برخوردارند که به افزایش آرامش و اطمینان بیماران در طول فرآیند درمان کمک می کند. در صورت داشتن هرگونه سوال یا ابهام، می توانید به دکتر حمامی مراجعه کرده و از دیدگاه حرفه ای و مدیریت مناسب برای مشکلات چشمی خود بهره مند شوید.